Mekân ve Miras: Safranbolu’da Kültürel Varlıkların Korunmasında Belgesel Sinemanın Katkısı

Karabük ilinde yer alan Safranbolu ilçesi doğal/beşeri yapısı ve dokusuyla eski Türk şehrinin günümüze ulaşan en iyi örneklerindendir. Şehir, doğal ve kültürel varlıklarının bütünüyle korunması sonucunda, UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alınmış ve bu sürdürülebilir koruma tescil edilmiştir. Doğal ve çevresel etkenlere karşı koyarak ayakta durmayı başaran Safranbolu’nun, başta geleneksel Türk Evleri olmak üzere kültürel varlıkları belgesel sinemaya uygun özellikleriyle dikkat çekmektedir. Türk belgesel tarihinde önemli bir isim olan Suha Arın, “Safranbolu’da Zaman” Filmiyle büyük farkındalık yaratmıştır. Film, yurtiçi ve yurtdışında tarihe sahip çıkılmasını sağlayan kamuoyunun oluşmasında büyük bir etkendir. Filmin yarattığı etki, doğal ve beşeri mirasın korunmasında belgesel sinemanın gücünü göstermektedir. Arın’ın Safranbolu örneği üzerinden belgeselleriyle Anadolu kültürüne ve insanına sahip çıkması, kültürel bellek oluşumuna katkıda bulunması, bu çalışmanın temel çıkış noktasını oluşturmaktadır. Çalışmada; “Safranbolu’da Zaman” Filminin bölgenin kültürel varlıklarının korunmasına/yaşatılmasına etkileri ve katkısıyla, halkın bu konudaki algısının belirlenmesi amaçlanmıştır. Anket ve derinlemesine görüşme yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen verilere Frekans, Varyans(Anova), T-Testi Analizleri yapılmıştır. Bulgulardan belgeselin Safranbolu’da doğal ve beşeri mirasın korunmasına katkısına dair anlamlı sonuçlara ulaşılmıştır. Derinlemesine görüşmeler ise Söylem Analiziyle değerlendirilmiş ve ana temalar çıkarılmıştır. Sonuç olarak, Suha Arın’ın filmi Safranbolu’da kültürel mirasın korunmasına yönelik duyarlılığı ve farkındalığı arttırmıştır. Bu belgesel film tüm Türkiye’yi, hatta Dünya’yı etkilemiş ve insanlar korumaya yönelik duyarlılık göstermeye başlamıştır. Suha Arın belgeselinde Safranbolu, kendini Türkiye’ye ve Dünya’ya tanıtmıştır. “İnsanların yaşadığı tarihsel çevre, insanlarla beraber korunmalıdır” şeklindeki bilimsel görüş ilk kez Safranbolu’da uygulama alanı bulmuştur. Bu film, Safranbolu’da kültürel bellek oluşumuna ve Safranbolu’nun bir marka haline gelmesine büyük katkı sağlamış, şehir otantik bir değer olarak işaretlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Mekân ve Miras: Safranbolu’da Kültürel Varlıkların Korunmasında Belgesel Sinemanın Katkısı

Safranbolu in Karabük Province is the best examples of the old Turkish city by its natural and cultural texture. Because of the complete protection of the city’s natural and cultural assets, it has been included in the World Cultural Heritage List by UNESCO and this sustainable protection has been registered. Safranbolu, which has managed to stand by resisting natural and environmental factors, attracts attention with its cultural assets, especially traditional Turkish Houses, with their features suitable for documentary cinema. Suha Arın, an important name in Turkish documentary history, created great awareness by producing the film “Safranbolu’da Zaman/Time in Safranbolu”. The film is a major factor in creating national and international public opinion that helps to protect history. This effect created by the film demonstrates the power of documentary cinema in the protection of natural and human heritage. The main starting point of this study is that Arın protects the Anatolian culture and people through his documentaries and contributes to the formation of cultural memory through the Safranbolu example. In this study, it is aimed to determine the contribution and effects of the film “Safranbolu’da Zaman” to the conservation/maintenance of the cultural assets of the region and the perception of the people on this issue. For this purpose, survey and in-depth interview methods were used. Frequency, Variance (Anova), T-Test Analyses were applied. According to the findings, meaningful results have been reached regarding the contribution of Suha Arın documentary to the protection of natural and human heritage in Safranbolu. In-depth interviews were evaluated by Discourse Analysis and main themes were removed. As a result, Suha Arın’s film has increased sensitivity and awareness towards the protection/preservation of cultural heritage in Safranbolu. This documentary film influenced all over Turkey and even the world and people have begun to show sensitivity towards protection. Safranbolu has introduced himself to Turkey and the world by Suha Arın’s film. The scientific opinion that “the historical environment in which people live should be protected together with people” has found an application area for the first time in Safranbolu. This film has contributed greatly to the formation of cultural memory in Safranbolu and to making Safranbolu a brand, the city has been marked as an authentic value.

Keywords: Safranbolu, Cultural Asset, Natural and Human Heritage, Documentary Cinema, Place

Sayfa Aralığı: 1-28

Nemlioğlu Koca, Y. & Akbulut, A. (2021). Place and Heritage: The Contribution of Documentary Cinema in The Protection of Cultural Assets in Safranbolu. Journal of Strategic Research in Social Science, 7 (2), 1-28.